"Nie ma dzieci są ludzie" a "dziecko to też człowiek
tylko, że jeszcze mały"
Nikt z ludzi dorosłych nie czuje się dobrze, gdy doznaje naruszania swej godności osobistej. Tak samo odbierają to dzieci, które jak każdy człowiek mają prawo do jej poszanowania. Większe społeczne przyzwolenie na naruszanie godności dziecka wywodzi się prawdopodobnie z faktu, że nie jest ono zdolne samodzielnie funkcjonować, że jest uzależnione od ludzi dorosłych oraz z tego, że nie jest w stanie skutecznie bronić swoich praw. Dodatkowo, wielu dorosłych nie ma świadomości, że łamanie praw dzieci może warunkować niekorzystne zmiany osobowościowe, które mogą przejawiać się w nerwicach, nałogach, chorobach somatycznych, trudnościach w nawiązywaniu relacji społecznych (np. problemy w związkach partnerskich), problemach wychowawczych i szkolnych (np. trudności w nabywaniu wiedzy), zaburzeniach zachowania. Wielu zapomina też, że wychowując dzieci wychowujemy przyszłych dorosłych, którzy będą stanowili wspólnotę, w której my będziemy zmuszeni funkcjonować jako ludzie w starszym wieku, być może uzależnieni od innych. Od tego jakie wzorce przekażemy naszym dzieciom zależeć będzie ich późniejszy stosunek do nas i do naszej starości. Wychowywanie dzieci w poszanowaniu praw człowieka jest więc swoistą inwestycją w przyszłość.
Zgodnie z zasadami zawartymi w Deklaracji Praw Dziecka ONZ (zbiór postulatów uchwalony 20 listopada 1959 r. na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ) uznanie wrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków rodziny ludzkiej, jest podstawą wolności, sprawiedliwości oraz pokoju na świecie, a więc wartości, na których wszystkim nam zależy i, o które od wieków walczył człowiek. Każdy powinien móc korzystać ze wszystkich praw i swobód, bez względu na różnicę rasy, płci, języka, wyznania, poglądów, narodowości, pochodzenia i statusu społecznego, majątku, wieku lub jakichkolwiek innych różnic. Głównym celem Deklaracji jest realizacja przekonania, iż "ludzkość powinna dać dziecku to, co ma najlepszego" oraz zapewnić mu "szczęśliwe dzieciństwo i korzystanie, zarówno w jego interesie, jak i w interesie społeczeństwa z praw i swobód (w niej określonych); jej zapisy uznają dzieci za podmioty praw człowieka.
Zasady określone przez Deklarację Praw Dziecka ONZ,
do których przestrzegania
zobowiązani są wszyscy dorośli,
a w szczególności rodzice i inni prawni opiekunowie:
- Dziecko korzysta ze wszystkich praw jakie mu przysługują, prawa te rozciągają się na wszystkie dzieci, bez żadnego wyjątku i bez żadnej różnicy lub dyskryminacji.
- Dziecko korzysta ze szczególnej ochrony i należy stworzyć mu wszelkie możliwości i ułatwienia dla zdrowego rozwoju fizycznego, umysłowego, moralnego, duchowego i społecznego, w warunkach wolności i godności.
- Z chwilą przyjścia na świat dziecko ma prawo do nazwiska i obywatelstwa.
- Dziecko jest uprawnione do tego, by zdrowo rosło i rozwijało się, ma prawo do odpowiedniego wyżywienia i mieszkania, rozrywek i opieki lekarskiej.
- Dziecko upośledzone pod względem fizycznym, umysłowym lub społecznym należy traktować, wychowywać i otaczać szczególną opieką.
- Dla harmonijnego rozwoju swej osobowości dziecko potrzebuje miłości i zrozumienia. W miarę możliwości powinno ono rosnąć pod ochroną i odpowiedzialnością rodziców, w atmosferze życzliwości i bezpieczeństwa moralnego i materialnego.
- Dziecko ma prawo do nauki i powinno otrzymać takie wychowanie, które podnosi jego kulturę ogólną i umożliwia mu warunki równych szans, rozwinięcia swych zdolności wyrobienia zdrowego rozsądku oraz poczucia odpowiedzialności. Osoby odpowiedzialne za wychowanie dziecka i kierowanie nim powinny mieć na względzie jego dobro; odpowiedzialność ta spada przede wszystkim na rodziców.
- Dziecko powinno mieć zawsze pierwszeństwo do ochrony i pomocy.
- Dziecko należy chronić zawsze przed wszelkiego rodzaju zaniedbaniem, okrucieństwem i wyzyskiem. Nie powinno ono być przedmiotem handlu w żadnej formie. Dziecka nie można przyjmować do pracy zarobkowej przed osiągnięciem minimalnego wieku. Dziecka nie można w żadnym razie zmuszać ani upoważniać do wykonywania jakiegokolwiek zawodu lub czynności, które wpłynęłyby szkodliwie na jego zdrowie lub wychowanie, albo hamowały jego rozwój fizyczny, umysłowy lub moralny.
- Dziecko należy chronić przed praktykami, które mogą prowadzić do dyskryminacji. Należy je wychowywać w duchu zrozumienia innych, w tolerancji, przyjaźni, pokoju i powszechnego braterstwa.
Konwencja o prawach dziecka (przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. ) - zbiór przepisów, które mówią o tym, jakie prawa mają dzieci i jak należy ich przestrzegać.
Konwencja jest pierwszym prawnie wiążącym dokumentem regulującym kwestie praw dziecka.
Zobowiązuje do przestrzegania i szanowania praw wszystkich dzieci. Rzeczpospolita Polska podpisała Konwencję w 1991 r.
Prawa dziecka zawarte w Konwencji Praw Dziecka:
- Prawo do życia i rozwoju - nikogo nie wolno pozbawić życia, a dorośli muszą stworzyć dziecku warunki do prawidłowego rozwoju.
- Prawo do życia bez przemocy i poniżania - bicie, znęcanie, okrutne i poniżające traktowanie są niedopuszczalne i karalne.
- Prawo do wychowania rodzinie - nikomu nie wolno zabrać dziecka od rodziców, chyba że z bardzo ważnych powodów; gdyby zdarzyło się, że rodzice będą osobno dziecko ma prawo do kontaktów z obojgiem rodziców.
- Prawo do wypowiedzi - w ważnych prawach dotyczących dzieci, dziecko samo może wygłosić swoje zdanie, opinie, oświadczyć własną wolę.
- Prawo do stowarzyszenia - dziecko może należeć do organizacji młodzieżowych, jeżeli ma 16 lat samo decyduje o swojej przynależności.
- Prawo do swobody myśli, sumienia, religii - jeśli dziecko jest wystarczająco świadome, samo decyduje o swoim światopoglądzie, wcześniej jedynie rodzice mają prawo nim kierować.
- Prawo do nauki - dziecko może uczyć się tak długo, jak pozwalają na to jego zdolności, 8. Prawo do tożsamości - dziecko musi mieć nazwisko, obywatelstwo, poznać swoje pochodzenie, mają 13 lat musi być zapytane o zgodę, gdyby miało zostać adoptowane, a także gdyby miało mieć zmienione nazwisko.
- Prawo do informacji - dziecko powinno poznać swoje prawa, powinno mieć dostęp do różnych źródeł wiedzy.
- Prawo do prywatności - dziecko może dysponować własnymi rzeczami, ma prawo do tajemnicy korespondencji, nikomu nie wolno bez bardzo ważnych powodów wkraczać w jego sprawy osobiste i rodzinne.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
- Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
- Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony praw dzieci przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
- Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
- W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.
- Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.
Może być tak
lub tak
Marek Kubiak
